درمان سرطان مثانه

سرطان مثانه چیست؟

یکی از انواع سرطان های موجود، سرطان مثانه می باشد.

از تکثیر و گسترش سلول های غیرطبیعی در مثانه و از بین رفتن سلول های طبیعی به وجود می آید.

این رشد و تکثیر سلول های غیر طبیعی باعث به وجود آمدن تومور شده که می تواند خوش خیم یا بد خیم باشد.

تومور خوش خیم به تومورهای غیر سرطانی می گویند که در هر جای مثانه امکان دارد رشد کنند و به دیگر جاهای بدن منتقل نمیشود‌ و سرایت پیدا نمی کند.

از تومور های خوش خیم می توان پاپلیوم ها و پاپلیوم های معکوس را نام برد.

پاپلیوم ها از سلول های پوشاننده پوشش داخلی مثانه شروع میشوند که به این‌ سلول ها اوروتلیال می گویند.

این تومور رشد خود را به سمت مرکز مثانه ادامه می دهد ولی پاپلیوم های معکوس را دیواره ی مثانه تکثیر و رشد میشوند‌ که به آنها تومورهای مسطح نیز می گویند‌.

تومورهای بدخیم دارای سرعت رشد بالایی هستند و تهاجمی عمل می کنند و به بافت های زیرین خود تجاوز می کند.

تومورهای بدخیم ممکن است به دیگر قسمت های بدن نیز سرایت کرده و آنها را نیز درگیر سرطان کند.

۵۰ درصد افراد مبتلا به سرطان با متاستاز مواجه میشوند و در ۵ سال اول علائم آن آشکار میشود و همچنین ۵ درصد از مبتلایان به تومورهای بدخیم به اندام های اطراف خود متاستاز می دهند و خطرناک و کشنده هستند.

حالا کمی برای شما در رابطه با دستگاه ادراری بدن انسان صحبت می کنیم تا این مسئله را بهتر درک کنید:

مثانه ارگانی است به شکل کیسه خالی که در لگن انعطاف پذیر است‌ و ادرار را پیش از خارج شدن از بدن در خود ذخیره می کند.

این ادرار توسط کلیه ها و لوله های حالب از کلیه به مثانه، به مثانه منتقل میشود‌.

زمانی که فرد می خواهد ادرار کند مثانه منقبض شده و ادرار را از طریق لوله ی میزراه از بدن تخلیه می کند و خارج می کند.

دیواره ی مثانه سه لایه به اسم اوروتلیال (urotelium)، ماسکولاریس پروپریا (muscularis propria) و لامینا پروپریا (lamina propria) دارد.

اوروتلیال ها سلول های سطح داخل مثانه، حالب و لگنچه کلیه را شامل میشود، ماسکولاریس پروپریا لایه ی ماهیچه خارجی را پوشش داده و لامینا پروپریا لایه ای نازک بین ماسکولاریس پروپریا و اوروتلیال است.

علائم سرطان مثانه

سرطان مثانه دارای یکسری علائم و نشانه است که فرد بیمار چنان چه با آنها مواجه شد باید برای کنترل بیشتر به پزشک مراجعه کند و وضعیت مثانه خود را تحت بررسی قرار دهد.

از علائم و نشانه های اولیه ی این بیماری می توان موارد زیر را نام برد:

• زمانی که ادرار به رنگ قرمز روشن یا تیره باشد و خون در ادرار مشاهده شود.
• ادرار همراه با سوزش و درد
• داشتن تکرر ادرار
• در زمان ادرار کردن ادرار قطع شود.
• در طول شب چندین بار احساس ادرار داشته باشید.
• داشتن حس ادراری که نمی توان ادرار کرد.
• داشتن کمر درد در یک سمت بدن
• داشتن خونریزی بعد از یائسگی برای خانم ها
• جریان باریک ادرار

اکثر بیماران با دیدن خون در ادرار (هماچوری) به پزشک مراجعه کرده و پی به بیماری خود می برند.

زمانی که مقدار خون در ادرار کم باشد که با چشم به خوبی قابل مشاهده نباشد و در زیر میکروسکوپ آن را می بینند به آن هماچوری میکروسکوپی می گویند‌ که تنها با انجام آزمایش ادرار مشخص میشود‌.

در مواقع بد خیم بودن سرطان و سرایت به دیگر قسمت های بدن علائم دیگری نیز توسط بیمار قابل مشاهده است:

• داشتن ضعف در تنفس و سرفه کردن به دلیل گسترش سرطان به ریه ها
• داشتن درد در شکم و ایجاد زردی به دلیل سرایت سرطان به کبد
• داشتن درد در استخوان ها و یا ایجاد شکستگی در استخوان ها به دلیل سرایت سرطان مثانه به استخوان های بدن
• نداشتن اشتها توسط بیمار
• داشتن کاهش یک دفعه ای در وزن
• ورم کردن پاها به دلیل سرایت سرطان به غدد لنفاوی کشاله ران
• درد در لگن و پشت بیمار
• عدم توانایی فرد بیمار در ادرار کردن
• داشتن تب به دلیل عفونت

علت سرطان مثانه چیست؟

سرطان مثانه زمانی شروع می شود که یک جهش در DNA سلول های بافت مثانه رخ می دهد.

این به سلول‌ها می‌گوید که به سرعت تکثیر می‌شوند و حتی برخی سلول‌های سالم می‌میرند به زندگی ادامه می‌دهند.

این سلول های غیر طبیعی توموری را تشکیل می دهد که می تواند به بافت طبیعی مثانه حمله کرده و آن را از بین ببرد.

با گذشت زمان، این سلول های غیر طبیعی ممکن است جدا شوند و در سراسر بدن پخش شوند و به اصطلاح باعث متاستاز سرطان شوند.

عوامل خطر زا در ابتلا به سرطان مثانه

این عوامل، عواملی هستند که ریسک ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهند:

سن

هرچه فرد سنش بالاتر تر رود شانس اینکه به سرطان مثانه مبتلا شود برای او بیشتر است‌ و ۷۵ درصد مبتلایان سنی بالای ۶۵ سال را دارند.

جنسیت

مردان بیشتر از زنان به سرطان مثانه مبتلا میشوند و این افزایش حدود ۴ برابر می باشد ولی زنان در صورت ابتلا به این بیماری بیشتر از مردان امکان مرگ و میر دارند.

مصرف سیگار و دخانیات

چنان چه فرد سیگار مصرف کند بدن مواد مضر آنها را به کلیه فرستاده و از طریق کلیه وارد مثانه می کند، جمع شدن این مواد سمی در ادرار و مثانه باعث آسیب به بافت ها و سلول های مثانه شده و تومور را به وجود می آورد.

داشتن مواجه شغلی با مواد شیمیایی

مانند کار کردن در صنایع رنگ سازی و همچنین اشتغال در لاستیک سازی و مواجه شدن با موادی چون آرسینک و رزین و…

• انجام دادن رادیوتراپی در لگن و مصرف دارو های ضد سرطانی
• داشتن عفونت و التهاب در لایه های پوشش دهنده مثانه به خاطر وجود سوند و یا سنگ در مثانه
• داشتن بیماری های مزمن مثانه

اگر بیمار دارای دیگر بیماری های مثانه چون عفونت مثانه و یا سنگ مثانه باشد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مثانه است‌.

نژاد

افرادی که سفید پوست هستند ۲ برابر سیاه پوست ها، امکان ابتلا به این بیماری را دارند ولی افراد سیاه پوست در صورت ابتلا به این بیماری بیشتر در معرض مرگ و میر هستند.

داشتن سابقه ی قبلی ابتلا به سرطان مثانه

در صورت مبتلا بودن بیمار به سرطان مثانه و خوب شدن وی، امکان عود دوباره سرطان برای آنها وجود دارد و باید هر ۳ ماه یا ۶ ماه یک بار دوباره تحت بررسی و ارزیابی قرار بگیرند تا برای باری دیگر مبتلا به این بیماری نشوند‌.

شیستوزومیازیس (نوعی بیماری انگلی)

افرادی که مبتلا به این بیماری انگلی هستند احتمال ابتلا به سرطان مثانه برایشان بیشتر است و بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند‌.

سندرم لینچ

نوعی بیماری ارثی است که افراد مبتلا به آن بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند.

• داشتن نقص مادرزادی در مثانه از زمان تولد
• داشتن سابقه ی خانوادگی ابتلا به سرطان های گوارش و رحم و تخمدان ریسک ابتلا به این بیماری را نیز بالا می برد‌.

انواع سرطان مثانه

با توجه به سلول های غیر طبیعی که در مثانه رشد می کنند می توان آن را تقسیم بندی کرد:

• کارسینوم سلول های مخاطی که جزو شایع ترین سرطان های مثانه است‌.
• کارسینوم سلول سنگفرشی، از نادرترین سرطان های مثانه است‌ که‌ علت ایجاد آن، عفونت های ناشی از انگل و وجود سوند های طولانی مدت به وجود می آید.
• آدنوکارسینوما، خیلی کم اتفاق می افتد و ناشی از سلول های لوله اوراکوس‌ موجود در بالای مثانه که از زمان جنینی باقی مانده اند، می باشد.

سرطان مثانه تهاجمی و غیر تهاجمی

سرطان های غیر تهاجمی فقط در لایه داخلی سلول ها (اپیتلیوم انتقالی) هستند.

آنها در لایه های عمیق تر رشد نکرده اند.

سرطان های مهاجم به لایه های عمیق تر دیواره مثانه گسترش یافته اند.

این سرطان ها بیشتر در معرض گسترش هستند و درمان آنها دشوارتر است.

سرطان مثانه را می توان به صورت سطحی یا غیر تهاجمی عضلانی نیز توصیف کرد.

این اصطلاحات هم شامل تومورهای غیر تهاجمی و هم تومورهای مهاجمی می شود که در لایه ماهیچه ای اصلی مثانه رشد نکرده اند.

روش های تشخیص سرطان مثانه

این سرطان هر چه زودتر تشخیص و شناسایی شود درمان بیمار موفق تر خواهد بود و شانس بیشتری برای خوب شدن خواهد داشت‌‌.

ابتدا پزشک سابقه ی پزشکی بیمار را بررسی کرد و تمام فاکتور های ابتلا را ارزیابی می کند و معاینه ی لگنی برای بیمار انجام می دهد و با توجه به آنها از دیگر روش های تشخیصی برای تشخیص دقیق سرطان مثانه استفاده می کنند.

این روش های تشخیصی عبارتند از:

انجام آزمایش برای تشخیص سرطان مثانه

آزمایش خون و ادرار را انجام می دهند تا خون موجود در ادرار و سلول های توموری موجود در آن را بررسی کنند.

نمونه ادرار را از طریق سیستوسکوپی نیز می توان تهیه نمود و مورد بررسی سیتولوژی قرار داد.

در این آزمایش ها ادرار را از لحاظ عفونت بررسی می کنند، در واقع کشت ادرار را انجام داده و نمونه را در ظرف آزمایشگاه قرار داده و چند روز اجاره می دهند که اگر باکتری در ادرار است رشد کند.

یکی از علائم سرطان مثانه در آزمایش ادرار، وجود هماچوری می باشد.

البته جهت بررسی های بیشتر باید از دیگر روش ها نیز جهت بررسی استفاده کرد.

سیستوسکوپی

روشی استاندارد و موثر در تشخیص سرطان مثانه است‌ که‌ در آن پزشک به وسیله ی لوله ای نازک که دوربینی در انتهای آن قرار دارد به نام سیستوسکوپ، داخل مثانه را مورد بررسی قرار می دهد.

چنان چه توده ای در داخل مثانه قرار دارد از طریق آن می بینند‌.

این روش تشخیصی نیاز به بیهوشی ندارد و چنان چه به وسیله ی آن تومور را شناسایی کنند از بیوپسی و جراحی برای بررسی های بیشتر استفاده می کنند.

سیستوسکوپی فلورانس را در بعضی مواقع کنار سیستوسکوپی معمولی انجام می دهند.

عملکرد سیستوسکوپی فلورانس به این گونه است که دارویی را وارد مثانه کرده که به وسیله ی سلول سرطانی جذب شده و چنان چه پزشک به وسیله سیستوسکوپ نور آبی را تابانده سلول های سرطانی که دارو را جذب کرده مشخص شده و درخشان میشوند‌.

بیوپسی

بیوپسی یکی از مطمئن ترین روش های تشخیص سرطان مثانه است‌.

در بیوپسی نمونه کوچکی از بافت غیر طبیعی مثانه که به وسیله سیستوسکوپی مشخص شده را خارج کرده و تحت آزمایش و بررسی قرار می دهند.

چنان چه پزشک نتواند بیوپسی را انجام دهد از روش های دیگر برای بررسی تومور استفاده می کند.

انجام بیوپسی از طریق پیشابراه صورت می گیرد و بافت مورد نمونه برداری را از عضله ی مثانه بر می دارند و نمونه برداشته شده را به پاتولوژی برای بررسی های بیشتر ارسال می کنند‌.

در بیوپسی ناحیه ی غیر طبیعی، پزشک تومور و قسمتی از عضله مثانه را خارج کرده و نمونه ی مورد نظر را جهت آزمایش تحویل آزمایشگاه داده تا مشخص شود که سرطان در صورت وجود به عضلات دیواره ی مثانه هم نفوذ کرده است یا خیر.

بعد از تحویل بیوپسی به آزمایشگاه توسط آسیب شناس بررسی شده و چنان چه سرطان مثانه وجود داشت آن را از لحاظ تهاجمی بودن و درجه بندی ارزیابی می کنند.

درتهاجمی بودن میزان رشد تومور مشخص میشود که برای تصمیم گیری درمان بسیار دارای اهمیت است.

اگر تومور تنها در لایه داخلی باشد و در لایه های عمیق تر سرایت نکرده باشد آن را غیر تهاجمی می گویند.

اگر در لایه های عمیق تر رشد داشته باشد آن را مهاجم گفته و شیوع آن بیشتر و درمانش مشکل تر است.

با توجه به نوع سلول سرطانی که بررسی شده درجه به آن تعلق می گیرد.

سرطان های که درجه پایین دارند در بافت نرم مثانه قرار دارند و به آنها سرطان کاملا متمایز می گویند.

سرطان هایی که درجه بالا دارند شبیه بافت های طبیعی نیستند و در دیواره ی مثانه رشد می کنند و به خارج از مثانه سرایت می کنند که به آنها سرطان ضعیف تمایز می گویند.

گاهی سرطان مثانه در چند قسمت مثانه رشد کرده و وجود دارد و پزشک مجبور است از تمام آنها نمونه برداری و بیوپسی را انجام دهد.

اوروگرافی داخل ورید

در این روش تشخیصی رنگ را به داخل رگ ها تزریق کرده و سپس به داخل کلیه ها رفته و وارد مثانه میشود.

با به کار گرفتن این رنگ می توان با اشعه ایکس عکس را گرفت و موقعیت تومور را مشخص کرد.

اوروگرافی صعودی

پزشک در این روش تشخیصی لوله نازکی به نام کاتتر را از طریق مجاری پیشابراه وارد مثانه کرده و سپس از طریق کاتتر رنگ را وارد مثانه کرده و تومور را در مثانه مشخص می کنند‌.

انجام سونوگرافی

از دیگر راه های تشخیص سرطان مثانه انجام سونوگرافی است که از طریق امواج صوتی می توانند اندام های داخلی را ببینند و اندازه سرطان و اینکه آیا تومور وجود دارد یا خیر را، می توان از این طریق مشخص کرد.

با انجام سونوگرافی می توان کلیه ها را نیز بررسی کرد و در آن از هیچ اشعه ای استفاده نمیشود‌.

انجام ام آر آی

همانند سی تی اسکن با انجام ام آر آی نیز تصاویر دقیقی از بافت های مثانه و بدن را نیز می توان دید ولی ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و آهن رباهایی قوی عکس برداری را انجام‌ می دهد‌.

با این روش تشخیصی می توانیم به راحتی بافت های اطراف را برای بررسی سرایت سرطان به آنها، مورد ارزیابی قرار بدهیم‌ و محل دقیق و سایز تومورها را شناسایی کنیم‌.

سی تی اسکن

در سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس از کلیه ها، مثانه و حالب های ولی به مثانه تصاویر دقیقی را به دست می آورند.

در این روش از اندازه تومور، محل آن و شکل آن اطلاعات دقیق به دست می آید.

با استفاده از سی تی اسکن می توان اطلاعاتی از غدد لنفاوی و اندام های اطراف که ممکن است درگیر سرطان شده باشند به دست آورد.

انجام عکس برداری

از سینه ی فرد بیمار برای بررسی سرایت سرطان مثانه به ریه ها صورت می گیرد.

سی تی اسکن

چنان چه برای قفسه سینه سی تی اسکن انجام شده باشد دیگر نیاز به این کار نمی باشد.

انجام اسکن از استخوان ها

برای بررسی متاستاز شدن سرطان به استخوان ها در این روش با تزریق کردن مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن آنها در استخوان های آسیب دیده، توسط دوربینی این مواد را تشخیص می دهند و از اسکلت مورد نظر تصویر برداری را انجام می دهند و چنان چه سرطان در استخوان ها وجود داشته باشد می توان آن را دید.

روش های درمان سرطان مثانه

درمان سرطان مثانه با توجه به میزان پیشرفت تومور و مکان قرار گیری آن متفاوت خواهد بود.

روش های درمان این بیماری عبارت هستند از:

جراحی

از متداول ترین روش های درمان این بیماری چه در مراحل اولیه و چه زمان های پیشرفت بیماری، انجام جراحی است.

انواع جراحی هایی که برای این بیماری به کار می‌برند عبارتند از:

برداشتن تومور از طریق مجاری ادراری (TURBT)

در این روش درمانی لوله سیستوسکوپ را از طریق مجاری ادراری وارد مثانه کرده و به وسیله ی حلقه سیم متصل به لوله سیستوسکوپ تومور مورد نظر را برداشته و یا با استفاده از برقی پر انرژی سلول سرطانی را می سوزانند.

سیستکتومی

در این روش تمام مثانه و یا قسمتی از آن را برداشته و خارج می کنند.

در سیستکتومی جزئی قسمتی از مثانه و در سیستکتومی رادیکال‌ تمام مثانه را خارج می کنند.

در مراحل اولیه سرطان کا غیر تهاجمی می باشد از روش سیستکتومی جزئی استفاده می کنند و در موارد پیشرفت سرطان و آسیب به غدد های لنفاوی مجاور، سیستکتومی رادیکال را به کار می گیرند‌.

بازسازی مثانه

چنان چه مثانه به طور کامل برداشته شود باید پزشک روشی را برای تخلیه ادرار در بدن بیمار ایجاد کند.

نام این عمل انحراف ادرار می باشد که از گزینه های انجام آن بازسازی مثانه است‌.

مجرای ایلئال

روش دیگر برای انحراف ادرار مجرای ایلئال‌ است که در آن به وسیله ی ایجاد لوله ای از روده ها و اتصال آن به حالب باعث تخلیه ی ادرار از کلیه و حالب ها به این لوله و سپس از این لوله وارد کیسه ای که روی شکم قرار داده اند میشود و به این صورت ادرار تخلیه می گردد.

مخزن ادرار

روشی دیگر برای انحراف ادرار استفاده از مخزن ادرار است که در آن به وسیله بخشی از روده ها مخزنی را ایجاد می کنند.

ادرار موجود در کلیه ها به این مخزن منتقل شده و سپس با استفاده از سوراخ ایجاد شده روی شکم و کاتتر ادرار تخلیه می گردد.

درمان به وسیله ی شیمی درمانی

در شیمی درمانی با استفاده از داروهایی قوی و استفاده از آنها در فواصل زمانی معین و مشخص شده، سرطان مثانه را درمان می کنند.

این داروها هم به صورت تزریقی و هم خوراکی هستند.

درمان سرطان مثانه با پرتو درمانی

در پرتو درمانی به وسیله ی اشعه ایکس و دیگر پرتوهای پر انرژی اقدام به درمان سرطان مثانه می کنند و سلول های سرطانی را از بین می برند.

در بیشتر اوقات جهت جلوگیری از رشد بیشتر تومور از پرتودرمانی استفاده می کنند.

درمان با ایمنی درمانی

در ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی سیستم ایمنی بدن فرد بیمار را برای مبارزه با سلول های سرطانی تقویت می کنند.

در ایمونو تراپی از واکسنی به نام باسیل استفاده می کنند سیستم ایمنی را تقویت کرده و باعث هدایت سلول های مبارز با میکروب را به سمت میشود.

درمان هدفمند سرطان مثانه

درمان این بیماری با این روش آسیبی کمتر از شیمی درمانی و پرتو درمانی دارد و چنان چه نتوان از شیمی درمانی استفاده کرد این روش را به کار می گیرند.

استفاده از طب سنتی برای درمان

در این روش با خوردن مواد زیر می توان در درمان این بیماری بهتر عمل کرد:

• خوردن گل کلم
• خوردن گیاه گل آفتاب‌پرست که خاصیت ضد سرطانی دارد.
• سیر نیز برای متوقف کردن رشد سلول های سرطانی موثر است‌.
• مصرف عسل برای تقویت سیستم ایمنی

چه افرادی در معرض خطر برای سرطان مثانه هستند؟

عوامل زیر خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد:

• وجود مواد شیمیایی
• عفونت های مزمن مثانه
• مصرف مایعات کم
• مرد بودن
• سفید بودن
• سن بالا، سرطان های مثانه در افراد بالای 55 سال رخ می دهد
• داشتن یک رژیم غذایی پرچرب
• داشتن سابقه خانوادگی سرطان مثانه
• افرادی که درمان قبلی با داروی شیمی درمانی داشته اند
• افرادی که پرتودرمانی قبلی داشته اند

چگونه سرطان مثانه درمان می شود؟

درمان مرحله 0 و مرحله 1

درمان سرطان مثانه مرحله 0 و مرحله 1 ممکن است شامل جراحی برای برداشتن تومور از مثانه، شیمی درمانی یا ایمونوتراپی باشد که شامل مصرف داروهایی می شود که باعث می شود سیستم ایمنی شما به سلول های سرطانی حمله کند.

درمان مرحله 2 و مرحله 3

• برداشتن بخشی از مثانه
• برداشتن مثانه، که یک سیستکتومی رادیکال است و به دنبال آن جراحی برای ایجاد راهی جدید برای خروج ادرار از بدن است.
• شیمی درمانی، پرتودرمانی یا ایمونوتراپی که می تواند برای کوچک کردن تومور قبل از عمل جراحی، برای درمان سرطان در صورت عدم استفاده از جراحی، کشتن
  سلول های سرطانی باقی مانده پس از جراحی یا جلوگیری از عود سرطان استفاده شود.

درمان مرحله 4 سرطان مثانه

•  برای تسکین علائم انجام شیمی درمانی
• سیستکتومی رادیکال و برداشتن غدد لنفاوی اطراف
• شیمی درمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده یا تسکین علائم و افزایش عمر
• داروهای کارآزمایی بالینی