سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه نوعی سرطان است که در آن سلول های موجود در بیضه از کنترل خارج شده و رشد و تکثیر بی رویه دارند.
این سرطان جزو سرطان های نادر است و مردان ۱۵ تا ۳۵ را بیشتر درگیر می کند.
چنان چه این بیماری را سریع تشخیص داد می توان در جهت بهبود آن قدم برداشت.
حتی زمانی که سرطان متاستاز کرده باشد باز هم امکان درمان آن وجود دارد و مرگ در این سرطان خیلی کم است.
درمان این بیماری به نوع، محل و میزان گسترش و شدت سرطان بستگی دارد.
برای اینکه بتوان این بیماری را به موقع تشخیص داد و درمان کرد باید مردان نسبت به علائم آن آشکار باشند و به محض مشاهده آنها به پزشک متخصص انکولوژی مراجعه کرده تا آن را بررسی و در صورت وجود سرطان درمان کند.
مردان باید بتوانند خود آزمایی از بیضه را برای خود در رابطه با ابتلا به این سرطان انجام دهند تا چنان چه توده ای وجود دارد بتوان زود در جهت درمان آن اقدام کرد.
عملکرد و ساختار بیضه به این گونه است که بیضه قسمتی از سیستم تناسلی مردان است که در کیسه ی بیضه قرار دارد، کیسه ی بیضه از جنس پوست می باشد و جایگاه آن در زیر آلت تناسلی مردان است.
۲ عملکرد اصلی بیضه بدین گونه است:
باعث تولید هورمون مردانه به نام تستوسترون میشود.
اسپرم را تولید می کند.
زمانی که سلول های بیضه رشدی بیش از حد داشته باشند، این رشد خطرناک بوده و باعث ایجاد توده هایی میشوند که در صورت بدخیم بودن با سرطان مواجه میشوند.
علائم سرطان بیضه
سرطان بیضه دارای یکسری علائم و نشانه ها است که فرد بیمار چنان چه با آنها مواجه شد باید به پزشک مراجعه کند:
- ایجاد برآمدگی در هر دو بیضه و بزرگ شدن آنها
- داشتن حس سنگینی در داخل کیسه بیضه ها
- وجود درد در داخل شکم و کشاله ی ران در قسمت سمت و چپ
- داشتن درد در بیضه ها و یا داخل کیسه ی بیضه
- مایعی به طور ناگهانی در کیسه بیضه جمع شده باشد.
- ایجاد حساسیت در سینه ها و بزرگ شدن آنها
- داشتن درد در کمر
علائم سرطان بیضه می تواند در هر دو بیضه ها و یا در یکی از آنها رخ بدهد.
گاهی اوقات امکان دارد به خاطر التهاب در بیضه ها فرد دارای درد و تورم در بیضه شود که علت آن عفونت ویروسی و یا عفونت باکتریایی می تواند باشد.
بیشتر اوقات سرطان بیضه یکی از بیضه ها را درگیر می کند و از طریق آزمایشات و چکاب هایی که برای بیماری دیگری انجام شده پی به وجود آن می برند مثل آزمایشاتی که برای ناباروری انجام می دهند.
داشتن درد و تورم در بیضه ها و درد در کیسه ی بیضه جزو اولین علائمی است که بیمار آن را حس کرده و به سرطان مشکوک میشود.
امکان دارد سرطان به دیگر نقاط بدن نیز گسترش پیدا کرده باشد ولی علائم خاصی را به بیمار نشان نداده باشد.
از علائم متاستاز این سرطان می توان موارد زیر را نام برد:
- داشتن درد در کمر به دلیل متاستاز به غدد لنفاوی موجود در پشت شکم
- داشتن درد در قفسه سینه، نفس تنگی و داشتن سرفه به دلیل متاستاز این بیماری به ریه ها
- داشتن درد در شکم به دلیل متاستاز سرطان بیضه به کبد
- وجود سر درد به دلیل متاستاز این بیماری به مغز
عواملی که ریسک ابتلا به سرطان بیضه را افزایش می دهند
از عواملی که میزان ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیضه ی نزول نکرده یا کریپتورکیدیسم
زمان رشد جنین در داخل شکم بیضه ها شکل گرفته و پیش از تولد به داخل کیسه ی بیضه انتقال می یابند.
بعضی از نوزادان در زمان تولد بیضه ها به درون کیسه ی بیضه منتقل نشده و پایین نیامده اند.
گاهی اوقات این عملکرد تا یک سالگی کودک ممکن است انجام شود و بیضه ها در درون کیسه بیضه قرار بگیرد ولی چنان چه این اتفاق نیوفتد عمل ارکیدوپکسی را انجام داده و بیضه ها را در داخل کیسه بیضه قرار می دهند.
مردانی که این عمل را انجام داده اند در معرض ابتلا به سرطان بیضه قرار دارند و درصد ابتلای آنها ۳ برابر دیگر افراد است.
داشتن سابقه خانوادگی
چنان چه یکی از خویشاوندان نزدیک مبتلا به این سرطان بوده باشد ریسک ابتلا به این سرطان بالا است.
داشتن مشکلات مادرزادی
کودک در زمان تولد در کلیه ها و بیضه ها و آلت تناسلی دارای مشکل است.
اورکیت اوریونی
از عوارض اوریون که شایع نمی باشد این است که در صورت ابتلا، امکان ایجاد التهاب در بیضه ها وجود دارد.
داشتن سابقه ی ابتلا به سرطان بیضه
افرادی که قبلا به سرطان بیضه مبتلا بوده اند در خطر ابتلای دوباره به این بیماری قرار دارند بنابراین باید بیضه ی دیگر را از ۵ تا ۱۰ سال بعد از سرطان قبلی تحت نظر قرار داد و مرتب چکاب شد.
وجود رشد غیرطبیعی در بیضه ها
بعضی شرایط چون سندرم کلاین فلتر باعث رشد غیر طبیعی بیضه شده و ریسک ابتلا به سرطان بیضه را بالا می برد.
سن
افراد با شرایط سنی ۱۵ تا ۳۵ سال بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند ولی خوب این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد.
نژاد
مردان سفید پوست بیشتر از سیاه پوست ها به این سرطان مبتلا میشوند.
وجود عفونت HIV و بهداشت آقایان
ویروس HIV، داشتن زگیل تناسلی و اسمگما در مردان امکان بروز این بیماری را افزایش می دهد.
روش های تشخیص سرطان بیضه
چنان چه بیمار علائمی را در خود مشاهده کرد باید به متخصص اورولوژی مراجعه کند تا شرایط وی بررسی شود و علت بیماری مشخص شود.
پزشک معالج موارد زیر را برای تشخیص این بیماری انجام می دهد:
انجام معاینه جسمانی
پزشک معالج ابتدا سوالاتی را از بیمار در مورد علائم و شرایطی که دارد و سابقه ی پزشکی وی می پرسد.
بعد بیضه ها را معاینه می کند.
با استفاده از نوری در کنار کیسه بیضه ها، عبور نور از آن را بررسی می کند چون مایعات داخل کیسه بیضه امکان عبور نور از خود را می دهند.
چنان که توده ای وجود داشته باشد نور را عبور نمی دهد و پزشک متوجه وجود توده در داخل بیضه میشود.
انجام آزمایش سرطان بیضه
چنان چه بیمار علائمی را در رابطه با ابتلا به سرطان بیضه داشته باشد یکسری آزمایشات را برای چکاپ بیضه ها تجویز می کنند که باید بیمار آنها را انجام دهد.
از جمله این آزمایش ها می توان آزمایش تومور مارکر بیضه را نام برد که در صورت ابتلا به سرطان بیضه یک یا چند تومور مارکر سرطان در بدن افزایش می یابد.
پس تغییراتی که در سطح تومور مارکر ایجاد میشود پزشک را از وجود سرطان بیضه آگاه می کند.
انجام سونوگرافی اسکروتوم
از طریق اسکن اولتراسوند و امواج صوتی با فرکانس بالا می توان تصویر بیضه ها را دید و از راه های اصلی برای دیدن و تشخیص توده در داخل بیضه ها می باشد که می توان بدخیم و یا خوش خیم بوده توده ها را مشخص کرد.
تشخیص از طریق انجام آزمایش خون
با انجام دادن آزمایش خون یکسری هورمون های خاصی که در خون هستند را مورد بررسی قرار می دهند که چنان چه وجود داشته باشد نشانگر است.
سلول های سرطانی این هورمون ها را تولید کرده و با آزمایش خون مشخص میشوند. از جمله این نشانگرها می توان موارد زیر را عنوان کرد:
- آلفا جنین پروتئین که AFP میز نامیده میشوند.
- گنادوتروپین کوریونی انسان که HCG نیز نامیده میشود.
- لاکتات دهیدروژناز که LDH نیز نامیده میشود و میزان فعال بودن سرطان را مشخص می‌کند.
این نکته را نیز باید بیان کنیم که ممکن است فرد مبتلا نشانگر از خود تولید نکند ولی به سرطان بیضه مبتلا باشد.
انجام بیوپسی برای تشخیص سرطان بیضه
قطعی ترین راه برای تشخیص سرطان بیضه انجام بیوپسی است.
در بیوپسی از بافت های توده نمونه برداری کرده و قسمتی از توده سرطانی را در زیر میکروسکوپ تحت بررسی قرار می دهند.
در بیوپسی بیضه برای انجام این کار باید بیضه ای که آسیب دیده را کامل خارج کرد و مورد بررسی قرار داد.
بنابراین برای تشخیص سرطان بیضه تا جایی که امکان باشد از آزمایش خون و سونوگرافی استفاده می کنند.
امکان دارد با انجام بیوپسی، بیضه آسیب دیده و سرطان در کیسه پخش شود، بنابراین در صورت اطمینان کامل از وجود توده در بیضه آن را خارج کرده و بر می دارند.
با یک بیضه نیز می توان بارور شد و به زندگی جنسی خود ادامه داد و بچه دار شد.
مراحل سرطان بیضه
بعد از انجام آزمایشات و بررسی های لازم پزشک می تواند مراحل سرطان بیضه را مشخص کند که با توجه به آن درمان را شروع می کنند.
این مراحل شامل موارد زیر است:
- مرحله ۱: توده های سرطانی تنها در بیضه ها وجود دارد و به دیگر قسمت های بدن سرایت نکرده است.
- مرحله ۲: توده های سرطانی گره های لنفاوی شکم را هم درگیر کرده است.
- مرحله ۳: توده های سرطانی دیگر نقاط بدن چون مغز استخوان، ریه و کبد را هم درگیر کرده است.
انواع سرطان بیضه
سرطان بیضه با توجه به نوع سلول های گسترش یافته در دسته های زیر طبقه بندی میشوند.
سرطان سلول ژرمینال (زایا)
این سرطان شایع ترین نوع سرطان بیضه است که حدود ۹۵ درصد سرطان های بیضه را شامل میشود.
این سلول ها، سلول هایی هستند که کار تولید اسپرم را بر عهده دارند. این سرطان نیز خود در دو نوع وجود دارد:
سمینوما، که در سال های اخیر مدام در حال افزایش است و حدود ۴۰ الی ۴۵ درصد سرطان های ژرمینال را به خود اختصاص داده است.
غیر سمینوما، قسمت دیگر سرطان های سلول های ژرمینال به غیر سمینوما تعلق دارد که شامل تراتوم، کوریوکارسینوما، کارسینومای جنینی و تومورهای کیسه زرد می باشد.
هر دوی این ها در درمان با شیمی درمانی، به خوبی پاسخ می دهند و درمان در آنها موثر است.
تومورهای ناشی از سلول لیدیگ
که درصد خیلی پایینی از سرطان بیضه را به خود اختصاص دادند که این درصد حدود یک الی سه درصد می باشد.
تومورهای ناشی از سلول های سرتولی
که تنها ۱ درصد از سرطان های بیضه را شامل میشوند.
پیشگیری از سرطان بیضه
راهی برای پیشگیری از سرطان بیضه وجود ندارد ولی چنان چه فرد بیمار آن را زود تشخیص دهد در درمان بیماری بسیار موثر واقع میشود.
هر مردی باید هر ماه از بیضه خود، خود آزمایی انجام دهد و اگر از نحوه ی انجام اطلاع ندارید از پزشک کمک بخواهید که به شما آموزش دهد و چنان چه فرد با خود آزمایی متوجه تغییراتی در بیضه های خود شد باید سریع به پزشک جهت پیگیری مراجعه کند.
در صورت اینکه زود متوجه بیماری شد و آن را درمان کرد، درصد موفقیت درمان سرطان بیضه بسیار بالا خواهد بود.
بعد از درمان نیز باز خطر بازگشت این سرطان وجود دارد و اینکه در چه مرحله ای از تشخیص بوده اید و درمان را چه موقع شروع کرده اید در بازگشت دوباره سرطان بیضه تاثیر می گذارد.
سرطان غیر سمینوما ممکن است دو سال بعد از جراحی و انجام شیمی درمانی دوباره عود کند و سرطان سمینوما سه سال بعد امکان عود دوباره را دارد.
ولی با این وجود درصد خیلی پایینی امکان عود دوباره سرطان بیضه وجود دارد و کمتر از ۵ درصد افراد با این اتفاق روبرو میشوند.
علت سرطان بیضه
در حالت کلی علت ابتلا به این بیماری مشخص نمی باشد ولی می دانیم که این سرطان به دلیل جهش در DNA باعث رشد غیر طبیعی سلول ها میشود و تکثیر و گسترش آن موجب سرطان میشود.
روش های درمان سرطان بیضه
سرطان بیضه سرطانی است که قابل درمان می باشد و می توان آن را کنترل کرد و نسبت به دیگر سرطان ها درمان ها روی سرطان بیضه بهتر پاسخ می دهند و سرعت درمان بالاتری دارند.
این سرطان را با توجه به نوع آن، شدت و محل توده ها می توان به روش های مختلف درمان کرد.
از جمله روش های درمانی این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
انجام شیمی درمانی برای درمان سرطان بیضه
با توجه به مرحله ای که سرطان دارد، نوع سرطان و محل قرار گیری آن از شیمی درمانی استفاده می کنند.
تعداد جلسات شیمی درمانی که باید برای درمان سرطان بیضه باید انجام داد را متخصص با توجه به علائم و وضعیت بیمار مشخص می کند.
شیمی درمانی هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی انجام میشود و بیمار باید طبق فواصل منظم آن را انجام دهد.
بسته به پیشرفت سرطان، تعداد جلسات انجام شیمی درمانی معمولا در دوره های ۲ الی ۳ هفته انجام میشود و زمان انجام آن از نیم ساعت تا ۳ ساعت ممکن است به طول انجامد.
داروهای مورد استفاده در درمان سرطان بیضه، سیس پلاتین، بلئومایسین و اتوپوزید می باشد که در نابودی سلول های سرطانی کاربرد دارند.
از عوارض انجام شیمی درمانی می توان موارد زیر را نام برد:
- داشتن حس بیماری
- ریزش موهای سر و ابروها
- زخم شدن دهان
- به وجود آمدن بی اشتهایی برای فرد
- ایجاد تنگی نفس و آسیب دیدن ریه ها
- ایجاد ناباروری
- به وجود آمدن کبودی در پوست و خونریزی
- داشتن حس سوزن سوزن در دست و پاها
- ایجاد آسیب کلیوی
- ایجاد کم خونی برای بیمار
جراحی برای درمان سرطان بیضه
منظور از جراحی و عمل کردن سرطان بیضه، خارج کردن توده از داخل بیضه ها است.
جراحی شامل برداشتن کامل بیضه (ارکیدکتومی) و غدد لنفاوی مرتبط با آن می باشد.
معمولا سرطان های بیضه سمینوما و غیر سمینوما را با ارکیدکتومی درمان می کنند و غدد لنفاوی را برای تومورهای ناشی از سرطان غیر سمینوما جراحی می کنند.
از مزایا و معایب جراحی ارکیدکتومی می توان موارد زیر را عنوان کرد:
در این روش با جراحی باید کل بیضه را خارج کرد و این کار شانس بهبودی به میزان زیادی برای بیمار وجود دارد.
با خارج کردن بیضه زندگی جنسی بیمار و توانایی وی در باروری با مشکل مواجه نمیشود.
در صورت برداشتن هر دو بیضه بیمار شانس باروری را کامل از دست می دهد.
و همچنین مزایا و معایب جراحی غدد لنفاوی به شرح زیر است:
در جریان جراحی غدد لنفاوی امکان آسیب رسیدن به اعصاب نزدیک به غدد وجود دارد.
یعنی امکان دارد به جای خروج منی از آلت، منی به داخل مثانه برود که به آن انزال برگشتی می گویند که از بچه دار شدن فرد جلوگیری می کند.
این مشکل را فرد بیمار می تواند با مصرف دارو و تقویت ماهیچه های اطراف گردن مثانه رفع کرد تا مانع از ورود مایع منی به مثانه شد.
پرتو درمانی
از دیگر روش های درمان سرطان بیضه انجام پرتو درمانی می باشد که با به کار گیری دوز بالایی از اشعه ایکس سلول های سرطانی را از بین می برند.
ممکن است بعد از جراحی سمینوما برای جلوگیری از برگشت دوباره تومور سرطانی، پرتو درمانی را تجویز کنند و کاربرد پرتودرمانی برای توده های سمینوما می باشد.
عوارض جانبی پرتو درمانی عبارتند از:
- ایجاد قرمزی در پوست
- داشتن احساس بیماری توسط فرد
- داشتن اسهال
- به وجود آمدن احساس خستگی برای فرد بیمار
درمان سرطان بیضه با استفاده از طب سنتی
طب سنتی به تنهایی برای درمان این بیماری جوابگو نیست و از طریق مشورت با دکتر می توان در کنار مصرف داروها و دیگر درمان ها، طب سنتی را هم به کار گرفت.
